گبه در چه مناطقی یافت میشود؟

گبه نوعی فرش است که به‌عنوان زیرانداز استفاده می‌شود، از جنس قالی می‌باشد در اندازه‌های کوچک و بزرگ بافته می‌شود که بیشتر اوقات عشایر از اندازه ی کوچک و قشقایی از اندازه ی بزرگ استفاده می‌کنند.
گبه دارای پرزهای بلندی می‌باشد که در بافتش پود بیشتری به کار برده می‌شود و توسط این پود گبه بسیار نرم می‌شود تعداد پود تعدادی از گبه‌ها گاهی از سه تا هشت پود در هر رج و بلندی پرزها گاهی تا یک سانتی‌متر هم بالا می‌رود.
وزن گبه زیاد میباشد و جابه جا کردن آن بسیار سخت می‌شود.
بافت گبه بیشتر در قسمت های مرکزی و جنوبی کشور رواج دارد.
اما گبه در چه مناطقی یافت میشود ؟گبه بیشتر در مناطق روستایی و عشایری بافته می‌شود بیشتر مناطقی که بافت گبه طبق رسوم رواج دارد :

از سراب تا ده علیا و ده سفلی و موردراز علیا و سفلی که در شهرستان بویر احمد واقع میباشد برازجان و حوزه های روستایی شول و ده کهنه از استان بوشهر.
دو گنبدان، باشت، آرو در شهرستان گچساران، تل گر، چشمه بلقیس، ده شیخ و چرام در شهرستان کهکیلویه
استان فارس هم در دهه های بسیار دور یکی از بهترین و پر اهمیت ترین مراکز ایل نشینی بود.
ایل های قشقایی، خمسه، ممسنی و بختیاری به از قدیم الایام گبه میبافتند و بهترین گبه ها کار ترکان قشقایی فارس است که در خارج هم اعتبار و زیبایی خاص خود را دارد و افراد زیادی از این گبه ها در خانه ، و…. استفاده می‌کنند.

 

تفاوت گبه با فرش

تفاوت اصلی گبه با قالی پود گذاری و تفاوت در طرح و نقش می‌باشد در پودگذاری گبه در هر رج از ۳ تا ۸ پود استفاده می‌کنند، اما در فرش در هر رج از دو پود زیر و پود رو استفاده می شود.
طرح ونقشه گبه ، ذهنی و بر اساس اصول خاصی نیست اما فرش دارای نقشه می باشد و با اصول و قواعد خاصی بافته می‌شود.
یکی دیگر از تفاوت‌های اصلی گبه و فرش و قالی‌ها عواملی چون سایز، بلندی پرزها که این پرزها تا یک سانتی‌متر هم می‌رود شمار پودی که بیشتر در گبه‌ها استفاده می‌شود و همین‌طور نرم بودن بافت گبه .
گبه ها را می‌توان در طرح‌ها و نقش‌های مختلف و بر اساس ایده‌پردازی سنتی و ذهنی بافت و هر بافنده‌ای می‌تواند هر چه که در ذهن خود می‌پندارد را به‌راحتی ببافد و این یکی از نکات مثبت گبه است که اگر میلیون‌ها و هزاران هزار گبه را در کنار یکدیگر قرار دهید و هیچ یک مانند دیگری نیست و هر  یک با یکدیگر فرق دارد و ارزش بالای هنری را شامل می‌شود.
این نوع قالی بیشتر به شکل فارسی باف و برخی اوقات نیز از  روش ترکی باف  تهیه می‌شوند.
در تنوع زیاد طرح و رنگ در گبه ها از رنگ های روشن نظیر سفید، کرم یا شیری استفاده می‌شود .
گبه با پشم خالص و مخلوط با موی بز بافته میشود. این پشم ها ابتدا شسته و سپس تابیده یا ریسیده می‌شود.

انواع گبه

گبه هم مانند دیگر فرش ها به دو دسته دستباف و ماشینی تقسیم می‌شود.
گبه ماشینی همانند فرش ساده ارزش و زیبایی خاص خود را دارد و در همه‌جای دنیا کاربران و طرف‌داران زیادی را به خود اختصاص داده‌ است دلیل اصلی نام‌گذاری گبه ضخامت بالا و مقاومت در برابر سرما می‌باشد.
گبه دستباف با پرزهای بلند می‌باشد و به‌علت پودرهای ضخیمی که نسبت به قالی بیشتر است این نام را به خود گرفته‌است .

تفاوت گبه ماشینی و دستباف

گبه های دستباف که توسط اصلیت ها بافته می‌شود خودرنگ و ذهنی به معنی این است که پشم استفاده شده در این گبه های عشایری و روستایی، به همان رنگی که در بدن حیوان رشد کرده است در طراحی گبه استفاده می‌شد و ذهنی بدین معناست که توسط ذهن افراد و بدون الگوی خاصی بافته می‌شود  و نخ آنها نیاز به رنگرزی ندارد.

 

طرح گبه ماشینی

برای طراحی گبه ها بیشتر از طبیعت، دشتهای پرگل، تصاویر حیوانات، مزارع حاصلخیز، گله های در حال چَرا و … الگو برداری و تصویر برداری می‌شود هم اکنون برای بافت گبه ماشینی از نقوش های اصیل مناطق خود استفاده می‌کنند.
گبه های ماشینی  320 شانه، ۳۴۰ شانه، ۴۴۰ شانه، ۵۰۰ شانه و ۷۰۰ شانه و با نخ پلی‌پروپیلن هیت ست بافته می شود.
شما میتوانید گبه را در همان سایزی که میخواهید سفارش دهید و این سایز ها استاندارد فرش ماشینی می‌باشد.
گبه های ماشینی معمولا شبیه به فرش های ماشینی بافته می‌شوند و ضخامتی همشکل دارند یعنی نخ خاب گبه ها نیز دارای ارتفاع مشخصی و پرز است.
گبه هار را با گلیم و گلیم فرش ….. اشتباه نگیرید چرا که بسیار متفاوتند . هر مدل گبه  دارای ضخامت  و بافت است که دامنه انتخاب آن  به شانه و تراکم و جنس و بافت گبه می‌باشد.
گبه ماشینی در طرح و رنگ مختلف بافته میشود و این دلیل زیبایی و منحصر به فردی آن می‌شود .
گبه های ماشینی را میتوانید برای دکوراسیون های ایرانی و اصیل و سنتی و حتی دکوراسیون های مدرن و لاکچری هم استفاده کنید زیرا طرح خاص گبه در دکوراسیون مدرن یک اثر هنری جذاب و لاکچری به حساب می آید.

 

گبه دستباف

یکی از فرش هایی که بسیار پر طرفدار است گبه دستباف می‌باشد که امروزه به روش مدرن طراحی و وارد بازار می‌شود این گبه ها محصولاتی با جنس مرغوب و نرم طراحی بسیار زیبایی که دارند توانسته اند با تلفیق روش های قدیمی و سنتی با سلیقه مدرن  لقب بهترین را به خود بگیرند .
یکی از ویژگی‌های گبه تنوع رنگی آن می‌باشد که در ۸ رنگ توزیع می‌شود و این نکته باعث می‌شود که بافنده و هنرمندی که در حال تولید گبه می‌باشد خلاقیت و شیوه‌ها و روش‌های زیبا که طراحی را برای بکار گیرد و باعث می‌شود که طرف‌داران طرح مینیمال هم بتوانند یک قالیچه زیبا با  لوازم دیگر دکوراسیون منزلشان همخوانی دارد را تهیه کنند.
گبه دستباف از ارزش بالایی برخوردار است چرا که هم شیوه ی بافت قدیمی دارد و هم اثر هنری می‌باشد.

شستشوی گبه

هر فرشی نهایتا پس از گذشت چند سال کثیف میشود و آنوقت است که برخی از افراد عزا می‌گیرند که چگونه آن را بشویند بهترین راه سپردن فرش به قالی شویی می‌باشد چرا که در آنجا با دستگاه های پیشرفته در کمترین زمان و بدون آسیب رسانی به فرش آن را شسته و پس از خشک شدن به شما باز می‌گردانند.
قالیشویی گبه همانند فرش های دستباف می‌باشد و موضوع مورد توجه  در قالیشویی و شستشوی انواع گبه این است که قبل از شستشو حتما تثبیت رنگ شود چرا که اگر این کار را انجام ندهید رنگ های طبیعی داخل گبه رنگ قاطی می‌کند و رنگبندی گبه مخلوط و از حالت طبیعی خارج می‌شود.
و نکته بسیار مهم دیگر: در شستشوی گبه ها را با شامپو بشویید زیرا شستشو با شامپو گبه را از حالت نرمی خارج نمی‌کند.

انواع طرح های گبه

اوایل گبه ها نقش خاصی نداشتند و بیشتر بافندگان از محیط و طبیعت و اجسام گوشه و کناری خود آن‌ها را الگوبرداری می‌کردند و می‌بافتند.
درواقع افرادی که گبه را می‌بافتند برای استفاده شخصی خودشان بود و به‌همین‌علت از ایده‌های ذهنی خود نیز بهره می‌گرفتند و اغلب آرزوهایشان را بر روی گبه به نمایش می گذاشتند اما در گذشت زمان طرح‌های گبه گسترده شد و اغلب طرح‌های گبه از طبیعت اطراف بافندگان بهره گرفته می‌شد  مهم‌ترین طرح‌های گبه:

طرح شیر

بیشتر عشایر در بافت گبه از طرح شیر استفاده می‌کنند و همچنین مناطق دیگر نیز از این طرح پیروی می‌کنند .

طرح خشتی یا قابی شکل

فرش خشتی یا قابی شکل از پراستفاده ترین نقش‌ها میباشد و بیشتر اقیلیت فارس و بختیاری از این طرح استفاده می‌کنند و نقوش به‌کاررفته در قاب‌ها طرح‌هایی هندسی ،طرح طبیعت و گل، حیوانات مختلف و خاتم‌کاری و نقش ستاره‌ای در قاب‌های آن می‌باشد.

طرح حوض گبه

ترنج وسط این طرح وجود دارد که گلی را نشان می‌دهد و همچنین گل‌ها و غنچه‌های زیادی را در این طرح به نمایش می‌آورد .

طرح گل گبه

نقش گل رز را در گبه طرح گل گبه می‌گویند.

طرح ایلاتی

عشایر از این طرح استفاده می‌کنند و براساس طبیعت  که اطرافشان قرار دارد و آن‌ها را تصور می‌کنند و نقشه ذهنی آن را به عمل می‌آورند میبافند و اغلب در قاب‌های لوزی و دایره و مربع و مستطیل و بیضی قرار می‌دهند که هر یک با طرح‌های با اصالت ایرانی مزین میشود.

طرح درخت

درخت یکی دیگر از طرح‌های گبه می‌باشد که هر درخت ممکن است نماد شادی یا غم و اندوه باشد این طرح را نیز زیاد به کار می‌کند .

طرح راه راه

این طرح راه‌ها اغلب به صورت عمودی و اریب است و گاهی نیز از جهت افقی استفاده میشود.

طرح خانه در هم

در  این طرح نقش مفهومی عرفانی نهفته است . این خانه‌های در هم شده و یا یکنواخت منضور از آغاز عالم هستی و سرانجام معلوم نمیشود به کجا میرسد…

طرح کف ساده

طرح خاصی ندارد و نمایان آزادی و بی نقشی می باشد  این بی نقشی خانه‌های کوچک  روستاییان و زمین بی محصول آن‌ها را نشان میدهد.

معایب گبه

اگر بافنده ماهر نباشد مشکلاتی از قبیل کوبیدگی،کجی،کیستی،کف ساده و لوچه شدن رخ میدهد همچنین میتواند بسیار محکم یا شل بافته شود و برای فرد خریدار مشکلاتی از قبیل شستشوی سخت و قیمت و نگهداری بالا را به همراه دارد .