هر جامعه ای و کشوری هنر منحصر به فرد خود را دارد که در آداب و رسوم و سنت آن جامعه ریشه میدواند که و با گذر زمان شکوفا می شود.
ایرانی ها نیز در قالیبافی هنری بالقوه دارند علاوه بر هنر صبر برای بافتن فرش و وجود مواد و مصالحی همچون پشم خوب و انواع گیاهان با رنگ های مختلف باعث شکوفایی بیشتر این هنر شده است انسان ها ابتدا فرش را با پوست حیوانات و برگ درختان تهیه می کردند و در تمامی مصارف خود همچون زیرانداز پوشش حیوانات استفاده می کرد اما با گذر زمان و بوجود آمدن افراد هنرمند و صنعت نساجی امروزه فرش های ابریشمی و دستباف فوق العاده ای که نشانه عظمت و شکوه می‌باشد بافته میشوند آن روزی که انسان به فکر آسایش بهتر برای زندگی شد تاریخچه فرش آغاز شد.
در سال ۱۹۴۹ میلادی اولین فرش ها که امروزه قدیمی ترین هستند بافته شدند این فرش گره دار که برای پوشش اسب مورد استفاده قرار می گرفت این فرش ها را در منطقه ای از مغولستان کشف شد اما به علت تصاویر حاشیه و زمینه مرکزی که از آن باقی مانده این طرح و نقش آن مشابه با طرح ها و نقوش در دوره هخامنشیان می‌باشد آن را از ایران میدانند
بهار خسرو یکی از قالی های معروف این دوره می باشد که در کتاب تاریخ هم به آن اشاره ی زیادی شده است و به علت شهرت آن برای نقش و نگار منحصر به فردی که دارد و جلوه ای زیبا از باغی آراسته با گلها و پرندگان و جویهای آب روان را به ارمغان آورده است.
در فارس در قرن سوم قمری قالی بافی وجود داشته است که شما با مطالعه تاریخ نساجی میتوانید کامل در این موضوع اطلاعاتی بدست آورید.
تازمانی که حکومت ایران عوض شد و به دست عرب ها افتاد آنها در هنر سفالگری مشهور بودند اما به هنر قالی بافی توجهی نداشتند و به همین علت هنگامی که آنها به روی کار آمدند به هنر قالیبافی بی توجهی و سپس سبب شکست اما زمانی که حکومت عباسی به روی کار آمد برای تزیین کاخ های خود از فرش ها استفاده می کردند و دوباره هنر قالی بافی رونق گرفت.
در سال ۴۱۶ هجری شمسی بخشی از ایران به تصرف ترکان سلجوقی در آمد و در آذربایجان مستقر شدند آنها به هنر قالی بافی بسیار اهمیت می‌دادند و توجه داشتند که قالی های با نقش و نگار هایی متفاوت همچون منحنی و دایره روی فرش و سپس طرح باغ و گل و پرنده را توسعه ببخشند در این دوره هنر قالیبافی به اوج شکوفایی رسید.
در دوره ی صفویه ۵۰۰ قالی به جای ماند که تمامی قالی ها از ارزش بالایی برخوردار بوده و جزو اجناس قیمتی به شمار می‌رفتند چرا که نقش و نگار های روی فرش ها شاهکار های پادشاهان و بزرگان آن زمان بوده است و در همان دوره صفویه بود که قالی بافی از شغلی روستایی به شغل و حرفه ای پر اهمیت در کارگاه های شهری تبدیل شد و تجارت و صادرات هنر زیبای ایرانی به کشورهای اروپایی رونق گرفت و قالیبافی شهرهای اصفهان ، کاشان ، تبریز و کرمان در طرحهای ترنج دار ، گلدانی ، شکارگاه ، گلدار هراتی ، درخت و بوته ، باغی و لهستانی تقسیم شد.
که هر کدام تجلی بخش هنرمندان ایرانی می‌باشند.
آخر های حکومت قاجار قالیبافی رونقی دوباره گرفت و بسیاری از کشور ها میخواستند با خرید قالی ایرانی و صادرات آن به دیگر کشور ها کسب در آمد کنند این هنر از گذشته تا کنون مورد توجه و اهمیت بوده است.
تاریخچه فرش ایرانی
هر چیزی که امروزه ما از آن استفاده میکنیم و لذت می‌بریم که چه خوب است و بهتر از آن وجود ندارد تاریخچه و عمری را پشت سر گذاشته است فرش ایرانی که امروزه آوازه ی آن در بیشتر کشور ها شنیده می شود از مراحل مختلفی گذر کرده است تا امروزه بدون عیب و ایراد و تجلی بخش هنر ایرانی می‌باشد اما اگر بخواهیم تنها ایران را شروع کننده بافت فرش های پرزدار و قالی بافی بگوییم اشتباه است اما اولین فرش ها از آسیا تولید شده اند و ایران و ترکمنستان جزو بهترین ها در صنعت قالی بافی نام برده می شوند.
اما اروپا چون به ترکیه مشرف است فرش های ایرانی راحت تر و ارزانتر به دست اروپایی ها رسیده در سال ۱۹۴۹ تاریخچه فرش در جهان گسترده شد و فرش گره دار پازیریک بوجود آمد این فرش از آنجایی که نقش و نگاری شبیه نقش و نگار اشیای یافت شده در لرستان ایران داشت اغلب کارشناسان این فرش را به ایران نسبت داده و بافنده ی آن را ایرانی می نامند.
در زمان ساسانیان فرش های ایرانی به چین صادر می‌شده و به همین علت هنر فرش ایران آوازه ی بسیاری سر داده است.همچنین قالی بافی در فارس در قرن سوم هم بسیار چشم گیری بوده است.
با نتایج به دست آمده می توان گفت صنعت فرش در ایران از گذشته رایج بوده و در دوران و زمان های مختلف به اوج شکوفایی خود رسیده تا به امروز که انواع فرش در متراژ و رنگ های مختلف به دست ما رسیده و زندگی را راحت نموده.
فرش ایرانی در تاریخ معاصر
فرش ایرانی یکی از عواملی می‌باشد که در اقتصاد ایران و شکوه و هنر ایران زمین نقش به سزایی را ایفا میکند به گونه ای که صدای آن را در تاریخ معاصر هم می شنویم.
در ابتدای تاریخ معاصر فرش در فرهنگ و تمدن ایران به نام پسر هوشنگ، پادشاهی از خاندان پیشدادیان بر شمرد پسرهوشنگ وقتی بر تخت پادشاهی می نشیند تمامی کارهایی که پدرش انجام داده از جمله پیشرفت صنعت نساجی را توسعه می بخشد.
فردوسی بیت زیر را برای پسر هوشنگ سروده است.
پس از پشت میش و بره،
پشم و موی
به کوشش از آن کرد پوشش به رایبرید و به رشتن نهادند روی
به گستردنی بُد هم او رهنمای
در واقع همین بیت فردوسی بوده که هنر تاریخ فرش ایران را آغاز نموده محمد بن جریر طبری در تاریخ طبری در ارتباط با پسر هوشنگ میگوید او اولین فردی بود که از پشم و فرش درست کرد تمامی شاهان این سلسله بخشی از فرهنگ ایران را رقم زده اند.
فرش دستباف در قالب گسترده ای از دوران آغازین تاریخ ایران نمی باشد اما سرنخ هایی در تاریخ فرش وجود دارد که اسطوره های این هنر را مشخص می‌سازد ابزارهای فرش بافی نیز از نخستین پیشرفت های انسان به شمار می رود.
ابزارهای بافندگی زیادی در این زمینه ساخته شده همچون چرخ نخ ریسی، دوک، سوزن، سُک، سنجاق، میله‌های مخصوص بافت، قلاب و کارد‌های قلاب‌دار بافندگی، شانه و قیچی همچنین نقش و نگاره ها که از نخستین های تاریخ بشریت بوده و تارخ معاصر و فرهنگ بافندگی فرش از کهن تا کنون را نمایان می کند.
معروف ترین فرش های ایرانی در جهان
فرش های ایرانی بسیار زیبا و بی نقص بوده و کمتر کسی را می‌بینید که از این فرش ها بدگویی کنند اما اینکه آوازه کدام فرش ایرانیست که مردم ایران زمین را به این نام هنرمند کرده است مهم است.
فرش دستبافت کاشان جزو بهترین فرش های جهان می‌باشد و توسط یونسکو (سازمان ملل متحد) در فهرست میراث فرهنگی های مهم و با ارزش یونسکو با شناسه ۰۰۳۸۳ به ثبت جهانی رسید.
همچنین حسین تفضلی و حاجی ارباب افرادی بودند که برای نساجی این شهر بسیار زحمت کشید و از پدران نساجی نام برده می شوند همچنین بنیانگذار نساجی در کاشان می باشد. ویژگی در فرش های کاشان نخ پنبه در تار و پود وطرح های اصلی لچک ترنج، خشتی و افشان هستند که این فرش ها را به زیبا ترین و برترین تبدیل کرده اند.
همچنین ابعاد سجاده ای جزو معروف ترین و رنگ لاکی در زمینه اصلی و حاشیه سرمه ای جزو رنگ های غالب در فرش های این شهر به حساب می باشد یعنی با این ویژگی ها شناخته میشوند. همچنین با توجه به پرز آن می توان گفت در کاشان بافته شده اند یا در روستاهای اطراف کاشان بافته می شوند.
فرش ابریشم قم که تمام در تار و پود آن برگرفته از ابریشم است و گره های آن تراکم بالایی دارد و پرز کوتاه و تنوع رنگی زیادی بافته میشوند .این شهر طرح مستقلی ندارد اما از بهترین فرش های ابریشم جهان و ایران شناخته می شود.
تبریز هم جزو برترین صادر کنندگان فرش مرغوب و زیبا در جهان شناخته می شود ویژگی های این فرش ها پرزهای کوتاه و زبر در فرش، طرح مدالی در مرکز فرش و نگاره های خاص و درختانی مانند سرو و بیدمجنون در آن به چشم می آیند.
