فرش های ایرانی انواع مختلفی دارند فرش های ابریشمی، فرش های کنفی، قالیچه ها، فرش های دستبافت، فرش های وینتج و…. انواع فرش های ایرانی می باشد. هر کدام از فرش ها نیز انواع مختلفی دارند و درجه بندی می شوند. فرش های ایرانی طرح و نقش های فراوانی دارند و مشهور ترین طرح های ایرانی شامل طرح های زیر می باشد.
۱- طرح گل افشان
طرح گل افشان یکی از طرح و نقش هایی که است که طرفداران زیادی دارد و برای فرش های ماشینی و دستبافت استفاده می کنند. طرح گل افشان مانند باغ گل و درختان است و طرح های آن با یک دیگر کاملا قرینه و یکسان است. یکی از ویژگی های طرح گل افشان قرینه بودن آن است به طوری که می توان طرح فرش را به دو قسمت عمودی و افقی مقایسه کرد و مشاهده می شود که هر طرف فرش با یک دیگر یکسان است.
۲- طرح ماهی درهم
یکی از مشهور ترین طرح های قالی های ایرانی طرح ماهی درهم می باشد. طرح ماهی درهم اصالت و سبک زندگی عشایران ایران را نمایش می دهد، در واقع طرح ماهی درهم از سبک زندگی عشایری نقاط ایران برداشته شده است. طرح ماهی درهم متعلق به استان بیرجند می باشد و در گذر زمان این طرح معروف شده است. طرح ماهی درهم شامل انواع ماهی ها می باشد.
۳- طرح شکار گاه
یکی از مشهور ترین طرح قالی هایی ایرانی طرح شکار گاه می باشد که معمولا از حیواناتی مانند اهو، گوزن، اسب و.. استفاده می شود که بر روی آن شکارچی ها با نیزه یا شمشیر قرار دارند. این طرح بیشتر برای فرش های دستبافت به کار برده می شود تا زیبایی و ارزش فرش بیشتر و زیبا تر شود.
۴- طرح اسلیمی
نقوش اسلیمی جزء مشهور ترین طرح های قالی ایرانی می باشد که برخی از افراد معتقد هستند که نام این طرح از کلمه اسلام الهام گرفته شده است.
طرح و نقش این طرح به صورت گل برگ ها و برگ هایی هستند که به صورت دورانی بر سطح فرش قرار دارند. طرح اسلیمی زیر مجموعه های دیگری نیز دارد.
طرح هایی به اسم اسلیمی ماری، اسلیمی شکسته، اسلیمی ترنج دار و.. زیر مجموعه ی طرح اسلیمی می باشد. مشهور ترین طرح اسلیمی طرح دهان اژدر می باشد که اگر فرش را از قسمت عمودی تقسیم کنید دو طرف آن با هم دیگر کاملا قرینه و یکسان هستند.
۵- طرح شاه عباسی
یکی از معروف ترین و مشهور ترین طرح قالی های ماشینی و دستبافت در ایران طرح شاه عباسی می باشد. طرح شاه عباسی طرح یک گل خاص است که برای بافت فرش ها استفاده می شود و در کنار گل اصلی گل برگ ها، برگ ها، شاخه ها و… به کار برده می شود و باعث نفیس تر شدن طرح فرش می شود. طرح قالی شاه عباسی انواع مختلفی دارد که شامل طرح جانوری، درختی، شاه عباسی تصرفی و… می باشد و مشهور ترین آن ها طرح شیخ صفی، افشان، لچک ترنج کف ساده می باشد.
طرح های زیاد و متنوعی برای بافت فرش ها و قالی ها وجود دارد.
فرش های دستبافت معمولا طرح و نقش آن ها خاص تر و چشم گیر تر است و می توانید طرح قالی خود را انتخاب کنید تا فرش دستباف را طبق طرح مورد نظر شما ببافند.
فرش های ماشینی بافت آن ها با دستگاه ها انجام می شود و اگر برای بافت فرش های ماشینی از دستگاه های قدیمی و کهنه استفاده کنند طرح و نمای فرش زیبایی خاصی ندارد به همین دلیل نوع دستگاه هنگام بافت فرش های ماشینی بسیار مهم است.
همچنین نحوه ی بافت فرش های دستبافت نیز تاثیر زیادی بر روی نمایان شدن طرح فرش دارد به طور مثال اگر بافنده تخصص و آگاهی درباره ی نحوه ی بافت فرش نداشته باشد و از تکنیک های جدید برای بافت فرش استفاده نکند طرح فرش به خوبی دیده نمی شود.
تاریخچه هنر قالیبافی در ایران
هنر قالیبافی در ایران از دوران بسیار قدیم وجود داشته است و اصالت قالیبافی متعلق به عشایران می باشد. زیبایی طرح و نقش ها و زیبایی فرش های دستبافت و ماشینی باعث شد که فرش های ایرانی طرفداران زیادی حتی خارج از ایران نیز پیدا کنند.
طرح و نقش های خاص ایرانی و ظرافت بافندگان هنگام بافت فرش ها سبب شد که فرش های ایرانی در کشور های اروپایی شناخته شوند و معروف شوند به همین دلیل افراد ثروتمند اروپایی در برخی از شهر هایی مانند تبریز، کرمان، کاشان، همدان و… سرمایه گذاری کنند و کارگاه های مخصوص بافت فرش ها در ایران تولید شود تا هنر فرشبافی به صورت کامل پیشرفت زیادی کند.
پس از چند سال هنر قالیبافی پیشرفت زیادی کرد و نحوه ی بافت با پیشرفته شدن دستگاه ها تغییر و تحول زیادی پیدا کرد.
با پیشرفته شدن دستگاه ها برای بافت فرش از الیاف و تار و پود های مختلفی استفاده می کنند. تار و پود هایی با جنس ابریشمی، نخ کرکی، نخ پشمی، چله های ابریشمی و… وارد صنعت فرش بافی شد. استفاده از این تار و پود ها باعث افزایش زیبایی و شهرت فرش های ایرانی شد. به دلیل این که به کار بردن این تار و پود ها بر مقاومت، زیبایی، استحکام، نمای فرش و… افزود.
معروف ترین طرح قالی ایران
طرح و نقش های فرش های ایرانی بسیار زیبا و چشم نواز هستند و هر کدام از طرح و نقش ها زیبایی خاص خود را دارند.
فرش های دستبافت به دلیل این که هنر دست است ارزش خاصی دارد و اگر طرح آن ویژه باشد بر ارزشمندی فرش می افزاید. معروف ترین طرح قالی های ایرانی شامل طرح های زیر می شود
۱- طرح گل گلدان
یکی از طرح هایی که بیشتر از همه برای فرش های ماشینی و دستبافت انتخاب می شود طرح گل و گلدان می باشد. این طرح از انواع گل ها در رنگ و نگار های مختلفی استفاده می شود. معمولا در این طرح گل مادر در مرکز فرش قرار دارد و شاخه و طرح های گل در نقاط فرش پخش می شوند. این طرح به دو صورت قرینه و غیر قرینه وجود دارد و هر کدام زیبایی خاص خود را دارد.
۲- طرح هندسی
یکی از معروف ترین طرح های قالیچه ها و فرش ها طرح های هندسی می باشد که از اشکال هندسی مانند مربع، مستطیل، لوزی و… استفاده می کنند و گاهی اوقات در داخل هر کدام از اشکال طرح و نقش های متفاوتی را اجرا می کنند.
۳- قالی طرح ایلی
یکی از معروف ترین طرح قالی های ایرانی طرح ایلی می باشد که بر گرفته از زندگی روستایی و عشایری می باشد. سبک اصلی این طرح جنگل ها، گل ها و… می باشد. این طرح ها را مردمان عشایری به وجود آورده اند و نمی توان به طور دقیق گفت که این طرح اصالتا برای کدام شهر است. قالی طرح ایلی نیز زیر زیر مجموعه ی خود را دارد. طرح های دسته گل، خاتونی، افشار، بته، قشقایی، ساوه ای و… می باشد و معروف ترین طرح های ایلی شامل مهربان، سنگ چوبی، خمسه، تفریش و هریس می باشد.
۴- طرح بته جقه
طرح بته جقه نیز شامل طرح های معروف فرش های ایرانی می باشد. این طرح قدیمی و به سبک گذشتگان است. طرح بته جقه شامل درخت سرو می باشد و یکی از طرح های مشهور آن طرح قطره آب می باشد. نقش این طرح بر روی فرش به صورت بته جقه های کوچک و بزرگ انجام می شود.
۵- طرح آجری
یکی از طرح هایی که برای بافت فرش های دستبافت انتخاب می شود، طرح آجری می باشد. طرح آجری شباهت زیادی به طرح هندسی دارد. طرح آجری فقط از مربع و مستطیل های کوچک استفاده می شود و در داخل هر کدام از آن ها گل برگ های مختلفی قرار می گیرد.
همه ی طرح های فرش های ایرانی زیبا و ارزش مند هستند و هر کدام از طرح ها برای بافت آن ها از تار و پود های متفاوت و با رنگ بندی های متفاوتی بافته می شود و افراد می توانند بنا بر سلیقه ی خود طرح مورد نظر خود را انتخاب کنند. فرش ها و قالیچه ها نسبت به نوع تار و پود، جنس و نوع الیاف زیبایی آن ها چند برابر می شود. یکی از عواملی که باعث نمایان شدن کامل طرح فرش می شود و ارزش فرش را بالا تر می برد، پرداخت کاری فرش می باشد.
پرداخت کاری فرش تاثیر خیلی زیادی بر روی طرح فرش دارد و باعث دیده شدن طرح فرش می شود و بر ارزش و زیبایی فرش می افزاید.
