پاسخگویی ۲۴ ساعته ۶۲۹۹۹۰۱۰- ۰۲۱

از رج و رج شمار در فرش چه می دانید؟

هنر فرش بافی از دیرباز تا کنون مورد توجه مردم جهان بوده و هست. ایرانیان خدمات گسترده ای در زمینه فرش‌بافی به کشور های دنیا ارائه کرده‌اند. این خدمات گسترده باعث شده تا مردم اکثر نقاط جهان، ایران را به عنوان یکی از قطب های فرش بافی در آسیا بشناسند.

 قدمت بالای ایران در این زمینه باعث شده، تا هنرمندان و بافندگان فرش بتوانند طرح ها و نقش های متفاوت و زیبایی روی فرش ها پیاده کند. این نقش ها و طرح های روی  انواع فرش ایرانی، نشأت گرفته از تاریخ ایران هستند و هر یک معنای خاص خودشان را دارند. این طرح ها و نقش های زیبا باعث شده تا بیشتر مردم جهان از فرش های ایرانی در دکوراسیون خانه هایشان استفاده کنند. این فرش ها با طرح های زیبا و نقشه های خاص، جلوه ای از هنر و زیبایی در خانه نمایان می کند. همینطور بسیاری از مردم ایران معتقدند فرش ها به خانه روح و نشاط و زیبایی می بخشند و وجود فرش را در خانه الزامی می دانند.

از رج و رج شمار در فرش چه می دانید؟

تقاضای بالای فرش در کشور ما همچنین موجب شده، تا فرش های ایرانی به دو صورت فرش های دستباف و فرش های ماشینی به تعداد انبوه بافته و خدمت مردم عرضه گردند. فرش های دستباف به وسیله هنرمندان بافنده در کارگاه های فرش بافی یا خانه ها بافته می شوند و فرش های ماشینی در کارخانه ها به وسیله دستگاه های پیشرفته و مجهز تولید می شوند. بافت فرش مراحلی نسبتا دشوار و متفاوتی دارد، که یکی از این مراحل رج و رج شماری است.  در این مقاله میخواهیم با این مرحله از فرش‌بافی آشنایی بیشتری پیدا کنیم.

همانطور که همگی می دانیم یکی از مسائل بسیار مهم، هنگام انتخاب یک فرش، تراکم یک فرش است. تراکم در واقع نشان دهنده  نوع بافت فرش است و به نوعی کیفیت یک فرش را تعیین می کند. در این رابطه می‌توان گفت کیفیت فرش های دستباف و فرش های ماشینی به میزان تراکم آنها بستگی دارد. هرچه تراکم یک فرش بیشتر باشد، ماندگاری و دوام آن نیز بالاتر است.

تراکم در واقع همان تعداد گره هایی است، که در مقیاس مشخصی از فرش قرار می گیرد و بافته می شود. رج نیز یکی از معیار های اندازه گیری تراکم فرش است. رج در واقعا همان گره است و میزان رج های یک فرش است که تراکم فرش را تعیین می‌کند. میزان رج های یک فرش نشان‌دهنده کیفیت فرش، ماندگاری و تعداد گره هایی است، ‌که در فرش قرار دارد. رج های یک فرش معمولا به گونه ای قرار می گیرند، که به آسانی می‌توان آن را شمارش کرد.

نحوه شمارش رج

همانطور که گفته شد محاسبه رج های یک فرش کار خیلی سختی نیست و هر کسی می‌تواند به راحتی این کار را انجام دهد. شمارش رج های یک فرش به وسیله خط کش به راحتی امکان پذیر است. برای شمارش رج های یک فرش باید از قسمت پشتی فرش استفاده کرد. برای این کار ابتدا فرش را برگردانید، سپس با استفاده از یک خط کش رج های آن را در ابعاد ۷ سانتی متر شمارش کنید.

می توان رج های فرش را هم از بعد طولی و هم از بعد عرضی اندازه‌گیری کرد، ولی از آنجا که فرش ها به صورت عرضی بافته می شوند، بهتر است اندازه گیری و رج شماری از قسمت عرضی آن انجام شود.

نحوه شمارش رج

هرچه تعداد رج های یک فرش، بیشتر باشد، تراکم فرش بیشتر است و فاصله میان رج های آن نیز یکسان است و همینطور هرچه فاصله میان رج های یک فرش یکسان تر باشد، یکدستی فرش و همینطور خواب آن نیز بهتر است. تعداد رج های یک فرش است، که میزان ظرافت فرش، ماندگاری و همینطور بافت ریز یا درشت فرش را مشخص می کند. فرش های درشت بافت از تعداد رج های کمتری نسبت به فرش های دستبافت برخوردارند. به طوریکه تعداد رج های فرش های ریزبافت، حدودا ۶۰ تا ۷۰ گره در ۷ سانتی متر و تعداد گره های فرش های درشت بافت نزدیک به ۴۰ گره در ۷ سانتی متر است، اعداد گفته شده دقیق نیستند، ولی تا حدودی می‌توانند به شما در این راستا کمک کنند. همانطور که گفته شد، از طریق شمردن رج های یک فرش می توان به موضوع درشت یا ریز بافت بودن آن پی برد و آن را به خوبی شناخت. در نهایت اما اهمیت شمردن رج های یک فرش، امری مهم محسوب شده و نوعی مهارت ضروری است، که باید هنگام خرید یا فروش فرش داشت و این مورد درباره هر فرش ماشینی و یا فرش دستباف صادق است.

 رج شمار فرش تبریز

رج شمار، معیاری است که با استفاده از آن رج های یک فرش را محاسبه و اندازه گیری می‌کنند. همچنین رج شمار معیاری برای شمردن خفت ها و گره های یک فرش است. تعداد گره ها و خفت های یک فرش هستند، که به فرش ارزش می دهند و همینطور هرچه میزان تعداد این گره ها و رج ها بیشتر باشد، فرش ظریف تر، باکیفیت تر و ماندگارتری خواهیم داشت. همانطور که گفته شد رج شمار معیاری برای اندازه گیری رج های یک فرش است. رج شماری اما در کشور ما به محل تولید فرش وابسته است. رج شماری در شهرهایی همچون اصفهان و تبریز بسیار از هم تفاوت دارند. رج شماری در تبریز  اینگونه است که برای مثال اگر شما بگویید، رج یک فرش تولیدی از تبریز ۶۰ است. یعنی در هر ۷ سانتی متر از فرش تبریز ۶۰ گره وجود دارد، ولی فرش اصفهان این گونه نیست و باید برای رج شماری معیار های دیگری برایش تعیین کرد، برای مثال وقتی می گویند، رج یک فرش تولیدی اصفهان ۶۰ است، یعنی در هر ۶/۵ سانتی متر از آن فرش، ۶۰ گره یا رج وجود دارد.

 رج شمار فرش تبریز

میزان این رج ها است که ارزش فرش تولیدی از هر شهر را تعیین می‌کند و همینطور یکی از اصلی ترین معیار های تعیین کننده قیمت فرش است. اما رج شماری علاوه بر بافت، به جنس فرش نیز بستگی دارد. برای مثال رج های موجود در یک گبه از قالی و فرش بسیار کمتر و حدود ۲۰ تا ۴۰ گره یا رج می باشد. میزان گره در گبه ها، به دلیل اندازه کوچک و درشت بودن الیاف گبه کم است و معمولا قیمت آن نیز بسیار کمتر از فرش ها است. گبه ها فرش های کوچکی هستند که از الیاف و نخ های نسبتا پهن بافته می‌شوند، طرح ها و نقش های آن بسیار قدیمی هستند و همگی مجموعه ای از مناظر طبیعی و زیبا را روی فرش رقم زده اند. گبه ها بیشتر مورد استفاده روستاییان و عشایر هستند، ولی در خانه های قدیمی می‌توان آن ها را یافت. 

ذرع هم یکی دیگر از قدیمی ترین و در عین حال بهترین واحد هایی است که با استفاده از آن میزان تراکم یک فرش را می سنجند. معیار های ذرع هم در هر شهری متفاوت است و به محل تولید فرش ها بستگی دارد.

تفاوت رج شمار فرش دستباف با تراکم فرش ماشینی

در فرش های دستباف برای تشخیص میزان تراکم از اصطلاح رج یا گره استفاده می کنند‌. در واقع این گره ها و رج ها هستند، که نوع بافت اصلی فرش های دستباف را تعیین می‌کنند و معیاری برای تشخیص کیفیت و دوام فرش به حساب می‌آیند. تعداد گره ها و رج های بالا در مقیاس های تعیینی نشان‌دهنده تراکم بالای فرش هستند و به نوعی قیمت و ارزش فرش را مشخص می‌کنند. معیار تشخیص این رج ها نیز به شهری که فرش در آن بافته شده است، مرتبط می باشد و از شهری به شهر دیگر متفاوت است.

 تفاوت رج شمار فرش دستباف با تراکم فرش ماشینی

فرش های ماشینی اما کمی متفاوت از شهر های دستباف هستند و در این نوع فرش ها از اصطلاح شانه برای بیان تراکم فرش استفاده می کنند. شانه نیز در فرش ماشینی مثل فرش های دستباف برای فرش گوناگون متفاوت است. تقاضای بالای فرش های ماشینی و قیمت پایین تر آن ها نسبت به فرش دستباف، سبب شده تا فرش های ماشینی در ابعاد و انواع مختلف شانه ۵۰۰ شانه، ۷۰۰ شانه، ۱۰۰۰ شانه، ۱۲۰۰ شانه و طی سال‌های اخیر ۱۵۰۰ شانه تولید و خدمت مردم ایران و جهان عرضه شوند. منظور از شانه فرش های ماشینی در واقع شانه ماشین فرش بافی است. به ازای هر یک شانه در ماشین بافندگی، یک گره در فرش بافته می شود.

برای مثال در یک فرش ۱۰۰۰ شانه، ۱۰۰۰ گره در هر یک متر از عرض فرش وجود دارد و در یک فرش ۵۰۰ شانه ماشینی، ۵۰۰ گره در فرش بافته می شود. گره هایی که در فرش های ماشینی قرار دارند، گره های حالت U هستند و این نوع گره ها در ۵۰۰ شانه معادل ۳۲ رج در فرش های دستباف هستند. با این حال اما رج و شانه از جمله مسائل مهم در خرید فرش های دستباف و فرش ماشینی به حساب می‌آیند.

تماس با ما