فرش ها یکی از عضوهای اصلی دکوراسیون منزل به شمار می روند. فرش ها علاوه بر ایجاد زیبایی ظاهری در دکوراسیون انواع خانه ها، فضای خانه را گرم و صمیمی نشان می‌دهد و نوعی عایق صدا نیز می باشند.
فرش ها به دلیل مزایای بالا شهرت جهانی دارند و در بسیاری از خانه ها از آنها استفاده می‌شود. کشور ما نیز یکی از کشورهایی است که از آن در دنیا به عنوان مهد فرش یاد می‌شود و می‌توان گفت در هر خانه ای در ایران نوعی فرش ایرانی وجود دارد.
استفاده بالای فرش در کشور ایران باعث شده تا تعداد کارخانه ها و کارگاه های فرش بافی افزایش پیدا کند و روزانه طرح های جدیدی از فرش های ماشینی و دستباف تولید شود.
همانطور که همگی ما میدانیم، فرش ها مورد استفاده مکرر اعضای خانواده قرار دارند و به همین دلیل همواره در معرض مشکلاتی همچون ریختن غذا و نوشیدنی های رنگی مثل قهوه و ایجاد لک، ریختن موادی همچون رنگ، لاک و خون و ایجاد لک، سوختگی در اثر سیگار و یا اجسام داغ، تغییر رنگ یا رنگ پریدگی در اثر استفاده از مواد شوینده کلردار، پوسیدگی و از بین رفتن بافت و الیاف اصلی فرش، پرزدهی فرش و غیره قرار دارند.
گرچه این مشکلات را می توان به سادگی برطرف کرد ولی مراقبت و محافظت از فرش، امری است که حتما باید جدی گرفته شود و در صورت مواجه با چنین مشکلاتی حتما باید آن را به سرعت برطرف نمود.
پرزدهی فرش یکی از مشکلاتی است که معمولا پس از خرید فرش رخ می دهد. پرزدهی فرش از مشکلاتی است که حتما باید آن را جدی گرفت زیرا در غیر این صورت می‌تواند موجب بروز بیماری هایی همچون بیماری های تنفسی و حساسیت شود.
پرزدهی فرش ها معمولا در فرش های ماشینی رخ می‌دهد، زیرا در بافت فرش های ماشینی، احتمال جدا شدن الیاف بلند بسیار بیشتر است. عواملی که باعث پرزدادن فرش می‌شوند به مواردی همچون جنس و الیاف فرش، تعداد شانه فرش، میزان تراکم فرش، میزان پاخوری فرش و غیره بستگی دارد. اما همانطور که گفته شد پرزدهی فرش امری طبیعی می باشد که معمولا برای همه ی فرش ها اتفاق می‌افتد ولی میزان این پرزدهی در فرش های ماشینی بسیار بیشتر از فرش های دستباف است. و این پرزدهی را می توان در منزل و به سادگی به روش های متفاوت و تا میزان زیادی کاهش داد یا از بین برد. روش های ازبین بردن فرش شامل موارد زیر است که باید با دقت و حوصله انجام شود.
۱- از بین بردن پرزدهی فرش با جاروزدن فرش
برای کاهش و یا از بین بردن پرزهای فرش، می‌توان از انواع جاروها استفاده کرد. اگر از جاروهای حصیری یا چوبی برای جاروزدن فرش استفاده می کنید، بهتر است کمی آن را خیس کنید تا پرزها به خوبی به جارو بچسبند و همینطور اگر از جاروهای برقی برای از بین بردن پرز فرش استفاده می کنید، بهتر است دور موتور و سرعت آن را تا میزان مناسب و استاندارد موتور کاهش دهید و برخلاف جهت خواب فرش، جارو بزنید تا پرز ها به خوبی به جارو برقی کشیده شوند.
۲- ازبین بردن پرز فرش با استفاده از شانه های مخصوص
برای از بین بردن پرزهای فرش می‌توانید از شانه های مخصوص پرزبری استفاده کنید. برای این کار این شانه ها را در جهت خواب فرش روی فرش بکشید.
۳- از بین بردن پرز های فرش با استفاده از دستگاه پرزگیری
با استفاده از دستگاه های پرزگیری می‌توان پرزهای فرش را به طور کامل از بین برد. استفاده از این دستگاه از مناسب ترین، بهترین و آسان ترین روش از بین بردن پرز های فرش است.
۴- از بین بردن پرز های فرش با استفاده از چسب های کاغذی
همانطور که می دانید چسب ها میزان زیادی از پرز ها را به خود می‌گیرند و آن ها را جذب می‌کنند. استفاده از چسب های کاغذی می‌تواند تا میزان بسیار زیادی از پرز های فرش بکاهد. برای این کار ابتدا چسب ها را روی فرش بچسبانید و پس از چسبیدن کامل چسب به فرش، آن ها را بکشید و پرز ها را از آن جدا کنید.
۵- از بین بردن پرز های فرش با استفاده از دستمال مرطوب و فوم های نگهدارنده
برای از بین بردن پرزهای فرش، می‌توان دستمال های مرطوب را در جهت خواب پرز های فرش کشید و آن ها را کاهش داد.
همچنین برای جلوگیری از پرز دادن فرش و پرز گیری در روزهای ابتدایی خرید فرش، می‌توانید از شامپو فرش استفاده کنید. برای استفاده از شامپو فرش ابتدا میزان مناسبی از آن را با آب مخلوط کرده و یک محلول استاندارد درست کنید. سپس محلول ساخته شده را روی پارچه یا اسفنج نرم و تمیز بریزید و به آرامی روی الیاف فرش بکشید.
پرز فرش چیست؟
پرزهای فرش الیاف بسیار نازک و باریک روشنی هستند که در بافت اصلی فرش حضور دارند و پس از استفاده کوتاه مدت از فرش خارج می‌شوند و روی فرش قرار می‌گیرند. این پرزها به لباس و جوراب می‌چسبند و معمولا برای بانوان خانه دار بسیار آزاردهنده می‌باشند. مواردی که سبب می‌شوند فرش های ماشینی دچار پرزدهی شوند شامل موارد زیر می‌باشند.
۱- کیفیت و جنس الیاف فرش های ماشینی
فرش های ماشینی که با استفاده از الیافی همچون الیاف آکریلیک بافته می شوند، در کشور ما طرفداران بسیاری دارند. این الیاف به طور معمول ماندگاری بالا و طول عمر بسیاری دارند. طول عمر بالای این الیاف و در نتیجه فرش باعث شده تا تقاضای خرید فرش های ماشینی آکریلیک روز به روز بیشتر شود. پرزدهی الیاف این فرش ها اما بسیار بیشتر از سایر فرش های ماشینی است.
۲- تنظیم نبودن دستگاه ها هنگام ریسندگی فرش
فرش های ماشینی اما به دلیل تنظیم نبودن یا تنظیم نادرست دستگاه ها هنگام ریسندگی نیز دچار مشکلاتی همچون پرزدهی فرش می‌شوند. متناسب نبودن میزان آب و روغن دستگاه هنگام ریسندگی و یا آماده سازی الیاف نیز از مشکلاتی است که موجب پرزدهی فرش می‌شود.
۳- آهار نخوردن فرش هنگام ریسندگی فرش
آهار نخوردن مناسب فرش و یا آهار نخوردن فرش نیز از دلایل پرزدهی فرش هنگام ریسندگی می باشد.
آهارکردن فرش های ماشینی ماندگاری فرش را بالا می‌برد و از فرسایش زود هنگام فرش جلوگیری می‌کند. آهار کردن فرش یکی از بهترین راه ها برای جلوگیری از پرزدهی فرش می باشد. آهار کردن پرز های شکل گرفته در فرش را می‌خواباند و یکی از مراحل مهم تولید فرش های ماشینی به شمار می‌رود. همچنین آهار کردن درست فرش باعث استحکام نخ ها و الیاف فرش، افزایش خواص پارچه و همچنین افزایش وزن نخ می‌شود.
۴- دمای نامناسب هنگام بافت فرش
عدم تنظیم درست دما هنگام ریسندگی و بافت فرش پرزدهی فرش را افزایش می‌دهد.
منظور از پرزدهی فرش چیست؟
در ابتدا باید بدانید که پرزدادن فرش امری کاملا طبیعی بوده و این مشکل در فرش های ماشینی بسیار بیشتر از فرش های دستباف رخ می‌دهد.
در واقع پرز دادن فرش های ماشینی را می توان دلیل بر با کیفیت بودن الیاف آن دانست.
اگر فرش های ماشینی شما دچار پرزدهی نشد، بدانید و آگاه باشید که در بافت فرش های شما از الیاف پلاستیکی استفاده شده است. پرزدهی فرش های ماشینی نشان آن است که این فرش ها از نخ و الیاف بافته شده اند.
پرزدهی فرش هایی با رنگ های تیره نظیر زرشکی یا سورمه ای بسیار بیشتر از پرزدهی در فرش های روشن مانند کرم یا طوسی است و این اتفاق به این دلیل است که الیاف تیره هنگام ریسندگی نازک تر و شکننده تر می‌شوند و در نهایت پرز بیشتری نیز تولید می‌کنند.
پرزدهی فرش ها معمولا در فرش هایی با تراکم پایین رخ می دهد زیرا در اینگونه فرش ها فضای بین الیاف بیشتر هستند و امکان خروج پرز بیشتر از فرش فراهم است ولی فرش های پرتراکم به دلیل فضای بین الیافی کمی که دارند، پرزهای کمتری تولید می‌کنند یا پرز تولید نمی‌کنند. در میان فرش های ماشینی تولیدی نیز فرش های آکریلیک از میزان پرز کمتری نسبت به سایر فرش‌های ماشینی برخوردار می‌باشند و این موضوع به این دلیل است که پرزهای اینگونه فرش ها را قبل از صادر شدن و یا رسیدن به دست مشتریان به طور کامل می‌گیرند.
چه عواملی در میزان پرزدهی فرش تاثیر دارند؟
همانطور که گفته شد عوامل بسیاری هستند که در میزان پرزدهی فرش های ماشینی نقش دارند و به دلیل آن که فرش های ماشینی بیشتر در کارخانه ها بافته و تولید می شوند، این عوامل بیشتر از کارخانه ها و دستگاه ها نشئت می‌گیرند.
عواملی که در میزان پرزدهی انواع فرش ها تاثیرگذار می باشد، شامل موارد زیر است.
۱- تراکم فرش و تعداد شانه فرش
۲- آهار نکردن یا آهار کردن نامناسب فرش های ماشینی
۳- نوع و جنس الیاف فرش های ماشینی
۴- تنظیم نبودن با عدم تنظیم اصولی و درست دمای ماشین ها و دستگاه های فرش بافی
