به طور کلی اگر بخواهیم اجزای مهم به کار برده شده در دکوراسیون داخلی منازل را مورد بررسی قرار دهیم، می توانیم به این موضوع پی ببریم که فرش ها نقش بسیار پر رنگی را از خود در این میان به عمل می آورند، آنها بخش زیادی از قسمت های مختلف منزل را در بر میگیرند، و به عنوان کف پوش خانه تقریبا در همه قسمت های کف خانه وجود دارند، از این رو افراد سعی به عمل می آورند تا با در نظر گرفتن جوانب مختلفی دست به انتخاب فرش متناسب برای منزل خود نمایند، چرا که از هنگامی که وارد خانه می شویم، این فرش ها هستند که به طور معمول نگاه هر بیننده ای را به خود جلب می نمایند.
از این رو طرح و نقش و عوامل دیگری که به فرش ها بستگی دارد مسئله ای مهم به شمار میرود. در خصوص ظاهر فرش ها، علاوه بر چگونگی طرح و نقش فرش ها، ریشه های فرش ها نیز از جمله قسمت های مهم به کار برده شده در فرش ها می باشند که تاثیر بسیار بسزایی در زیبایی فرش ها دارند، همچنین به دلایل متعددی همچون:
۱- پوسیدگی به دلیل قرار گرفتن در معرض رطوبت به مدت طولانی
۲- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی
۳- ساییدگی و یا پارگی در اثر گیر کردن به اجسام مختلف
۴- پوسیدگی در اثر نور مستقیم خورشید
۵- سوختگی
۶- در رفتگی
۷- زرد شدگی
به دلیل شستشوی غیر اصولی و… دچار آسیب دیدگی هایی شوند که نما و جلوه اصلی فرش را به زیر سوال بکشند.
از این رو افراد دست به اقداماتی جهت رفوی ریشه فرش ها می نمایند، که با ترمیم ریشه های فرش آنها همانند گذشته ظاهر مرتب و منظم خود را به دست آورند. انجام رفوی ریشه های فرش ها از جمله فعالیت هایی است که نیازمند تخصص و تجربه بسیار بالایی می باشد، از این رو به افراد پیشنهاد می شود تا انجام رفوی ریشه های فرش های خود را به دست هر کسی نسپارند، در این خصوص آن ها میتوانند از خدمات مجموعه قالیشویی های معتبر در حوالی محل زندگی خود استفاده نمایند.
دلیل اهمیت تعمیر ریشه فرش
تعمیر ریشه های فرش ها از چندین بعد و جهت حائز اهمیت بسیار زیادی می باشند، که در ادامه قصد داریم به این موضوع بپردازیم. همانطور که در پیش تر به آن پرداختیم، تعمیر ریشه فرش ها از چندین لحاظ دارای اهمیت می باشد، دلایلی همچون
۱- ریشه ها نقش بسزایی در زیبایی و جلوه و نمای اصلی فرش ها دارد، می دانیم که ریشه های فرش ها از قسمت های مهم فرش ها به شمار میروند و نقش پر رنگی را دارند، و معمولا نیز رنگ ریشه های فرش ها متناسب با رنگ بافت اصلی فرش می باشد، از این رو چنانچه ریشه های فرش ها به هر دلیلی دچار آسیب دیدگی شده باشد، تاثیر منفی بر روی جلوه و زیبایی فرش ها خواهد گذاشت و ظاهری نامطلوب به آنها خواهد بخشید.
۲- علاوه بر اینکه ریشه فرش ها نقش تزئینی دارند، در بافت فرش نیز تاثیر گذار خواهند بود، به این صورت که چنانچه ریشه فرش ها دچار آسیب دیدگی شوند، با گذر زمان سبب خواهد شد تا بافت فرش از بین برود و در نتیجه فرش دچار از هم گسیخته شود، از این رو میتوان متوجه شد که علاوه بر اینکه ریشه فرش ها نقش در زیبایی فرش ها دارند، در سلامت و طول عمر فرش ها تاثیر گذار می باشند.
۳- ترمیم ریشه فرش ها میتواند عاملی موثر در افزایش طول عمر فرش ها به شمار روند، از آنجایی که افراد برای تعویض و خرید مجدد فرش ها باید هزینه بسیار زیادی را متقبل شوند، همواره به دنبال راه حل هایی خواهند بود تا بتوانند با به کار گیری آنها، مدت زمان بیشتری از فرش های خود استفاده نمایند، در این صورت نیازی نیست که مجدداً نیاز به خرید فرش پیدا نمایند، همچنین چنانچه قصد بر تعویض فرش های خود داشته باشند، در صورت سالم بودن ریشه فرش ها از قیمت فرش ها کاسته نخواهد شد.
۴- چنانچه ریشه های فرش ها سالم باشند، میتوانند باعث شوند تا فرش ها حالت طبیعی خود را حفظ نمایند و تغییری در بافت و تاروپود فرش ها ایجاد نشود.
۵- در خصوص ریشه های فرش های دستباف که چله کشی فرش ها به آنها منتهی میشود، در صورت آسیب دیدگی ریشه ها چله فرش نیز بهم خواهد خورد در نتیجه فرش ارزش اصلی خود را از دست خواهد داد.
مزایای ترمیم ریشه فرش دستباف و ماشینی
به طور کلی انجام ترمیم ریشه فرش ها به دو صورت ترمیم ریشه فرش های دستباف، و ترمیم ریشه فرش های ماشینی انجام میشود. همانطور که در پیش تر به آن پرداختیم، در خصوص فرش های ماشینی ریشه های آنها ادامه چله فرش ها نیست اما در خصوص فرش های دستباف، می دانیم که ریشه های فرش ها ادامه چله کشی فرش ها می باشند ، معمولا انجام رفوی فرش های ماشینی به کمک دستگاه ها به صورت مکانیزه صورت میگیرد.
انجام فرایند ترمیم و تعویض ریشه فرش های ماشینی و دستباف دارای مزیت هایی همچون:
۱- جلوگیری از وقوع هزینه هایی که ممکن است فرش ها در آینده به آن نیاز پیدا نمایند، از آنجایی که ریشه فرش ها وابسته به بافت فرش نیز می باشد، با انجام فرایند ترمیم ریشه فرش ها این امکان به وجود می آید که در آینده یافت فرش ها دچار آسیب دیدگی کمتری شود.
۲- از دیگر مزیت های انجام ترمیم فرش ها می توان به حفظ حالت طبیعی بافت فرش ها اشاره کرد، مخصوصا در خصوص فرش های دستباف، چراکه یکی از اصلی ترین دلایلی که میتواند باعث شود تا بافت فرش بهم خورده، و نقشه اصلی فرش از بین برود، آسیب دیدگی ریشه هاست، که در صورت رفع آسیب دیدگی آنها از وقوع این مشکل جلوگیری خواهد شد و حالت طبیعی بافت فرش حفظ خواهد شد.
۳- گاهی نیز ترمیم ریشه فرش ها میتواند از این جهت دارای مزیت باشد که، با انجام آن بتوان رنگ ریشه های فرش را با سایر اجزای دکوراسیون داخلی منزل تطبیق داد، چراکه در صورتی که ریشه فرش ها دچار تغییر رنگ شوند، می توان فرایند ترمیم ریشه فرش ها را انجام داد، چرا که ریشه فرش ها بیشتر در معرض آسیب دیدگی قرار خواهند گرفت.
انواع ریشه فرش
پیش از اینکه بخواهیم به معرفی انواع ریشه فرش ها بپردازیم، قصد داریم تا جنس ریشه های فرش ها مختلف را مورد بررسی قرار دهیم و آنها را معرفی نماییم، ریشه های فرش نیز همانند الیاف به کار برده شده در بافت فرش از جنس های متفاوتی تشکیل می شوند، همچون
۱- جنس ابریشم، فرش هایی که جنس ریشه های آنها از ابریشم می باشند به طور معمول از ارزش بسیار بالایی برخودار خواهند بود،که آنها تنها برای فرش های تمام ابریشم دستبافت مورد استفاده قرار میگیرند.
۲- جنس پشم، فرش هایی که ریشه های آنها از جنس پشم می باشد، قطعا دستبافت می باشند و این نوع از ریشه ها در فرش های ماشینی دیده نمیشود چراکه از لحاظ ظاهری با طرح و نقش فرش های ماشینی مطابقت و تناسب ندارند.
۳- جنس ساده که همان جنس نخ های معمولی میباشد، ریشه هایی با جنس ساده که شامل نخ های معمولی میباشند، اگر بخواهیم آنها را از لحاظ زیبایی و استحکام مورد بررسی قرار دهیم می توان گفت نسبت به نوع ابریشم و پشم از میزان کمتری برخوردار هستند. این دسته از ریشه ها هم برای فرش های ماشینی و هم فرش های دستبافت مورد استفاده قرار می گیرد.
ریشه های فرش انواع مختلفی همچون ریشه ساده، ریشه توری، ریشه اوریب، ریشه گرهدار، ریشه حلقهای، ریشه پنجرهای، ریشه گیس بافت و… ریشه های مختلفی که برای بافت فرش ها به کار برده می شود، هر یک درجه استحکام مختلفی از خود به عمل می آورند.
۱- ریشههای ساده
اگر سر پلاسها راکه با گلیم بافته شده، به خوبی کوبیده شود، تارها را میتوان، آزاد گذاشت. که در این صورت حلقههای تار باز خواهد شد و سرانجام ساییدگی پیدا خواهند کرد.
۲- ریشه های گره دار
پس از دسته بندی نخ های تار آنها را در کنار آخرین پود گره میزنند، سپس ریشههای بلند را در قسمت پایین گرهای دیگر میزنند که این روش شیوهای است که در گلیمهای ترکی و کردی به کار میرود.
۳- ریشههای توری
پس از اینکه نخهای تار را دسته بندی کردند، کنار آخرین پود گره میزنند. سپس نصفی از ریشههای هر گره را به نیمی از ریشههای گره کنار آن، مجدداً گره میزنند.
۴- ریشههای زنجیرهای وحلقهای
هر رشته تار را از زیر و روی دو تار کنار هم به صورت حلقه رد میکنند، پس از اینکه به کناره گلیم میرسند، تار را بر میگردانند و سپس به حلقه کردن ادامه میدهند تا بیش از دو یا سه ردیف حلقه ایجاد شود.