فرش ها همواره به عنوان یک عضو جدا نشدنی در هر خانه ای به شمار می روند و بدون استثناء شاهد حضور آنها در همه منازل خواهیم بود، که چنانچه فرش ها به درستی و با توجه به در نظر گرفتن همه جوانب انتخاب شوند، می‌توانند جلوه و نمایی خاص و زیبا به منازل ببخشند. معمولا قسمت های مختلف خانه با توجه به نیاز و ابعاد آن قسمت، توسط فرش ها پوشانده می‌شوند، و بدین ترتیب می‌توان گفت که فرش ها بیشترین میزان از قسمت های مساحت خانه را در بر می‌گیرند چرا که آنها از خود نقش کف پوشی را در برابر عوامل مختلفی همچون گرما، سرما و.. به عمل می آورند.
همچنین و از همه مهم تر این است که می‌توانند به عنوان عاملی محسوب شوند که به هنگام وارد شدن به خانه همه نگاه ها را به خود اختصاص می دهند. که با توجه به این موضوع مسئله اهمیت فرش ها مطرح می‌شود، و پر واضح است که فرش ها از چندین لحاظ حائز اهمیت بسیار زیادی می باشند.
حال چنانچه فرش ها بر اثر عوامل مختلفی دچار کثیفی، آسیب دیدگی هایی همچون پارگی، سوختگی، در رفتگی ریشه، نخ نما شدن و… شوند، به خوبی قابل تشخیص خواهند بود و در این صورت نیز جلوه و نمای اصلی فرش به زیر سوال کشیده می‌شود، پس همواره افراد سعی به عمل می آورند تا با رعایت دستور العمل های موجود در خصوص نگهداری از فرش ها، از بروز چنین حوادثی جلوگیری نمایند، اما با این حال نیز امکان اینکه فرش ها حتی با مراقبت های بسیار زیاد نیز دچار آسیب دیدگی شوند وجود دارد.
در این صورت افراد می بایست به دنبال راه حل های موجود جهت رفع مشکل پیش آمده بروند، تا آسیب دیدگی های پیش آمده برای فرش هایشان از بین بروند و از افزایش یافتن و زیاد شدن قسمت آسیب دیده جلوگیری شود و آنها ترمیم شوند و فرش ها همانند روز اولشان بدون عیب و آسیب دیدگی شوند، همواره قسمت های آسیب دیده فرش به خوبی قابل رویت و تشخیص خواهند بود، یکی از صدماتی که ممکن است در خصوص انواع فرش های ماشینی و دستباف به وجود بیاید، نخ نما شدن فرش ها می باشد. که در ادامه قصد داریم به عواملی که باعث نخ نما شدن فرش ها می‌شود بپردازیم و سپس بررسی کنیم که چه راهکارهایی برای جلوگیری از وقوع این اتفاق وجود دارد.
عیوب فرش را بهتر بشناسید
همواره عوامل مختلفی وجود دارند که می‌توانند باعث شوند تا فرش ها در معرض آسیب دیدگی های مختلفی قرار گیرند، که در نتیجه این آسیب دیدگی ها بر روی زیبایی و عمر فرش تاثیر منفی خواهند گذاشت. پس بهتر است تا با عیوب فرش ها آشنا شویم:
۱- مواد اولیه نامرغوب
عیب های موجود برای فرش ها می‌توانند در اثر عوامل مختلفی پدید آیند، یکی از عیب های فرش می تواند آسیب دیدگی مواد اولیه فرش باشد.
۲- حمل و نقل و اتفاقات ناگهانی
دسته ای دیگر از عیب ها می‌توانند بر اثر عوامل و اتفاقاتی باشد که در حین حمل و نقل به فرش ها وارد شده اند. البته عیوب مربوط به فرش ها تنها به دو عاملی که به آن پرداختیم منتهی نمی‌شود، بلکه از عیوب های دیگر فرش ها می توان به
۳- اصیل نبودن طرح و نقشه و نوع فرش
اصیل بودن نقشه فرش عامل بسیار مهمی است که باعث می‌شود تا یک فرش بدون عیب و نقص باشد، در واقع نقشه فرشی هایی با توجه به قوانین موجود در خصوص فرش باشی اصیل ایرانی بافته می شوند، از قاعده اصیل بودن فرش ها پیروی می‌کنند و از ارزش بسیار زیادی برخوردار می باشند.
۴- افت نامرغوب فرش
بافت فرش حتما می بایست مرغوب باشد، اینکه فرش دارای بافت مرغوب باشد به این معناست که، در هنگام انجام فرآیند قالیبافی، ابزار قالیبافی مرغوب و متناسب باشد، و تناسب بین خامه و نخ رجه حفظ شود.
۵- پوکی، پیچیدگی
میان چله فرش می بایست تعادل انجام بگیرد، یعنی به عبارت دیگر چله فرش نباید نسبت به حالت استاندارد فرش ضخیم تر باشد، چراکه باعث می‌شود تا فرش حالتی سبک و تو خالی را پیدا کند که به آن پوچی فرش نیز می گویند.
۶- بالا زدگی یا پایین زدگی
چنانچه تناسب میان رج و مواد اولیه به کار برده شده در فرش رعایت نشود، تناسب به صورت اصولی انجام نمی‌شود، و باعث می‌شود که فرش بلند یا کوتاه شود.
۷- رنگ رفتگی فرش و یا تغییر رنگ فرش در قسمت های مختلف آن
تغییر رنگ فرش می تواند به خاطر عوامل مختلفی به وجود عواملی همچون اینکه قبل از انجام رنگرزی الیاف آن را صابون شور نکنند پشم ها به خوبی رنگ نخواهند گرفت و این اتفاق را در بافت فرش کاملا مشخص خواهد بود.
۸- پیچیدگی فرش
در فرآیند قالیبافی یک مرحله به نام دفتین زدن وجود دارد که انجام این فرایند حتما باید یکسان و یکنواخت انجام شود.
۹- لوچه شدن
لوچه شدن به این معناست که یکی از گوشه های فرش با گوشه های دیگر فرش داشته باشد و که در این صورت احتمال دارد یکی از گوشه ها کمی کشیده تر از دیگر گوشه هاشود.
۱۰- ترنج داشتن فرش
اگر بخواهیم تعریفی برای ترنج فرش بیاوریم می توان گفت نقطه وسط قالی یعنی نقطه ای که کلیه زوایای فرش نسبت به آن نقطه مساوی و یکسان باشد، ترنج فرش گفته می شود. حال چنانچه ترنج فرش بطور یکسان و یکنواخت و هماهنگ نباشد در وسط فرش قرار نگرفته باشد، مشکل ترنج در فرش حاصل می به وجود می آید که در اصطلاح می گویند فرش ترنج دارد و یا اینکه ترنج وسط فرش قرار ندارد.
۱۱- دو دست شدن فرش
چنانچه یک بافنده مقداری از کار بافت فرش را خود انجام دهد و به هر دلیل از ادامه کار اجتناب کند و ادامه فرایند بافته شدن فرش توسط یک، بافنده دیگری انجام شود، فرش دچار دو دستی شدن می‌شود، چرا که تفاوت بسیار زیادی میان قدرت ضربه های دست بافنده اول، حرکات دست بافنده دوم وجود دارد، همچنین علاوه بر تفاوتی که مربوط به حرکات دست می باشد تفاوت های دیگری در خصوص بینایی دو فرد وجوددارد.
۱۲- دورنگی در قسمت های مختلف فرش
گاهی اوقات متوجه تغییر رنگ در قسمت های مختلف فرش ها خواهیم شد.
دلیل نخ نما شدن فرش
نخ نما شدن فرش ها نیز یک نمونه از عیوب فرش ها به شمار می رود که در ادامه قصد داریم به بررسی این عیب بپردازیم، شاید تاکنون برایتان پیش آمده باشد که هنگامی که سطح فرش های خود را لمس می‌کنید و یا به آنها دقت می‌کنید، بینید که قسمت هایی از نخ فرش از بافت فرش خارج شده و بیرون زده باشد، و به صورت افقی قرار گرفته باشد، در این صورت به اصطلاح می‌گوییم که فرش دچار نخ نما شدن شده است.
معمولا زمانی که فرش ها نازک تر شوند، نخ نما شدن در فرش به وجود می آید، که عامل اصلی آن مرغوب نبودن الیاف به کار برده در هنگام بافته شدن فرش می باشد، پس این مسئله نشان می دهد که در هنگام خرید و تهیه فرش ها حتما باید جنس الیاف فرش ها را در نظر داشته باشید و فرشی را انتخاب نمایید که جنس آن مرغوب باشد، فرش های نازک و نامرغوب خیلی زود نخ نما می شوند.
جلوگیری از نخ نما شدن فرش
برای جلوگیری از نخ نما شدن فرش ها راهکار های مختلفی وجود دارد که در پیش تر به معرفی یکی از آنها پرداختیم.
۱- دقت در هنگام خرید می‌تواند اقدام بسیار مفیدی جهت جلوگیری از نخ نما شدن فرش ها باشد.
۲- همچنین کشیدن جاروبرقی به صورت منظم نیز می‌تواند عامل موثر دیگری محسوب شود.
۳- نباید فرش ها را در معرض ساییدگی قرار دهیم.
۴- و نباید اجازه دهیم که نم و رطوبت به درون الیاف آنها نفود پیدا کنند. چرا که در این صورت باعث می‌شود تا نخ ها از یکدیگر جدا شوند و پس از مدتی باعث نازک شدن فرش و در نتیجه نخ نما شدن فرش می‌شود.
اما چنانچه فرش های شما دچار نخ نما شدگی شدن، می توانید با سپردن آنها به مجموعه های قالیشویی این مشکل را برطرف سازید، در مجموعه های قالیشویی رفع نخ نما شدن فرش ها به این صورت انجام می شود که، با استفاده از سوزن گره های آسیب دیده از فرش باز می شوند، قبل از شروع فرآیند از بین بردن نخ نماها فرش، آن را باید شسته شود. سپس برای اینکه بدون چروکیدگی نخ نماها پاک شود باید آن را داخل قاب چوبی قرار داد.
